ГНУ "ОИЭЯИ-Сосны" НАН Беларуси

Галіновая лабараторыя радыяцыйных тэхналогій;

Загадчык лабараторыі – Паваланскі Эрык Іванавіч

тэл.+375 (17) 356 98 65;+375 (17) 302 83 92,

e-mail: ortit25@sosny.bas-net.by

Гісторыя

Галiнновая лабараторыя радыяцыйных тэхналогій была створана ў 2023 годзе.

Асноўныя напрамкі работ галіновай лабараторыі:

1.          Фізіка ўзаемадзеяння выпраменьвання з рэчывам:

• даследаванні фундаментальнага і прыкладнога характару, звязаныя з фізікай узаемадзеяння выпраменьванняў з рэчывам, хіміяй арганічных і неарганічных злучэнняў, радыяцыйнага мадыфікавання высокамалекулярных злучэнняў.

1. Радыяцыйныя тэхналогіі:

• распрацоўка тэхналогій па радыяцыйнай стэрылізацыі медыцынскіх вырабаў медыцынскага прызначэння аднаразовага выкарыстання;
• распрацоўка тэхналогій па радыяцыйнай апрацоўцы фармацэўтычнай, касметычнай і харчовай сыравіны з мэтай зніжэння іх мікробнай абсямененасці;
• распрацоўка тэхналогій па мадыфікацыі палімерных матэрыялаў і вырабаў;
• распрацоўка тэхналогій па радыяцыйнай стэрылізацыі тары і пакавання;
• распрацоўка тэхналогій па радыяцыйнай стэрылізацыі лекавых прэпаратаў;
• апрамяненне абсталявання і матэрыялаў з мэтай выпрабавання на радыяцыйную стойкасць і радыяцыйны рэсурс;
• распрацоўка тэхналогій па апраменьванні біялагічных матэрыялаў;

-Распрацоўка тэхналагічных рэгламентаў і валідацыя працэсаў радыяцыйнай апрацоўкі.

3. Эксплуатацыя магутных ізатопных і электронна-фізічных радыяцыйных установак.
4. Распрацоўка і ўкараненне прыбораў, сродкаў і метадаў:

• вымярэння параметраў электронных пучкоў;
• кантролю радыяцыйна-тэхналагічных працэсаў;
• тэхналагічнай дазіметрыі;
• абсталяванне для вывучэння трэння цвёрдай паверхні аб мадэльныя грунты рознага складу і вільготнасці, рознай шчыльнасці, пры розных нармальных нагрузках і з адноснымі хуткасцямі блізкімі да рэальных у сельскагаспадарчай вытворчасці;
• створаны як імпартазамяшчальныя, так і арыгінальныя прыборы і прылады для вывучэння ўласцівасцей эпаксідных кампазіцыйных пакрыццяў, якія наносяцца на металічную падкладку.

3. Арганізацыя лабараторнай і доследна-прамысловай вытворчасці вырабаў і матэрыялаў з прымяненнем радыяцыйных тэхналогій.
4. Правядзенне пошукавых даследаванняў па перспектыўных напрамках у вышэйзгаданых галінах.

Па выніках выканання НДР дзяржпраграмы навуковых даследаванняў на 2021-2025 гады супрацоўнікамі лабараторыі будзе выраблена абсталяванне для даследавання працэсу трэння і зносу ўзораў пры трэнні аб грунт і праведзены выпрабаванні на трэнне аб грунт узораў з палімернымі пакрыццямі на металічнай падкладцы. Запланаваныя вынікі будуць выкарыстаны пры далейшай распрацоўцы новых палімерных пакрыццяў на металічнай падкладцы, а таксама для стварэння даведачнай базы даных каэфіцыента трэння і зносу аб грунты рознага складу і вільготнасці ўзораў з розных канструкцыйных матэрыялаў з рознымі функцыянальнымі пакрыццямі.

Навуковыя дасягненні:

Распрацавана тэхналогія атрымання кампазіцыйнага антыфрыкцыйнага матэрыялу “Грапол”;

Распрацавана тэхналогія атрымання ахоўных зноса- і каразійна-ўстойлівых пакрыццяў з піралітычнага карбіду хрому.

Вядзецца гаспадарча-дагаворная дзейнасць з шэрагам беларускіх прадпрыемстваў па выкарыстанні радыяцыйных тэхналогій у медыцыне, прамысловасці, сельскай гаспадарцы. У іх ліку РУП “Белмедпрэпараты”, ДУ “Мінскі навукова-практычны цэнтр хірургіі, транспланталогіі і гематалогіі”, ТАА “НПЦ БелАграГен”, ТАА “Біяміка”, ЗАТ “ВІТЭКС”, ПУП “Цэнтр рэпрадуктыўнай медыцыны”, ДУ “Рэспубліканскі навукова- практычны цэнтр трансфузіялогіі і медыцынскіх біятэхналогій», ААТ «Мінскі трактарны завод», РУП «Навукова-практычны цэнтр Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па харчаванні», СЗАТ «Агракамбінат «Колас» і шмат іншых.

        Асноўныя публікацыі:

1. Макарэвіч Г.В., Сальнікава І.А., Саскавец В.У. Спецыфіка абсталявання для піралітычнага храмавання. Матэрыялы Міжнароднай навукова-тэхнічнай канферэнцыі “Матэрыялы, абсталяванне і рэсурсазберагальныя тэхналогіі”, 2023.
2.  Я. К. Фаміна,  А. В. Грынюк,  А. А. Федарэнка, І.А.Сальнікава і інш. Атрыманне гібрыдных абсарбентаў пасродкам прышчэпкі акрыламіду да ланцугоў хітазану пад уздзеяннем гама-выпраменьвання. Весці Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі. Серыя хімічных навук, 2023.
3.  Макарэвіч  Г.В., Сальнікава І.А., Саскавец В.У., Паваланскі Э.І. Стэнд для вывучэння трэння аб грунт. Трэнне і знос, 2024.
4.  Макарэвіч Г.В., Сальнікава І.А., Саскавец В.В. Эксперыментальнае абсталяванне для вывучэння палімераў радыяцыйнага отверждения. Х Міжнародная канферэнцыя “Атамная энергетыка, ядзерныя і радыяцыйныя тэхналогіі ХХI стагоддзя”, 2024.
5.  Сальнікава І.А., Макарэвіч Г.В., Саскавец В.В., Паваланскі Э.І., Фацееў В.С. Тэрмарадыяцыйны спосаб мадыфікацыі палімерных кампазіцый і стэрылізацыі медыцынскай прадукцыі. Х Міжнародная канферэнцыя “Атамная энергетыка, ядзерныя і радыяцыйныя тэхналогіі ХХI стагоддзя”, 2024.
6.  Урбановіч А.В., Паваланскі Э.І., Фацееў В.С. і інш. Уплыў магутнасці дозы іянізавальнага выпраменьвання на радыяцыйна-індукаваную фрагментацыю 1,2-прапандыёла ў дэаэраваных водных растворах.  Х Міжнародная канферэнцыя “Атамная энергетыка, ядзерныя і радыяцыйныя тэхналогіі ХХI стагоддзя”, 2024.
7. А. П. Платонава, Паваланскі Э.І., Фацееў В.С. і інш. Уплыў гама-выпраменьвання на пачатковыя этапы антагенезу грэчкі пасяўной. Сахараўскія чытанні 2024 года: экалагічныя праблемы XXI Міжнар. навук. канф.

Эскіз: гама-ўстаноўка